Prowadzisz firmę wykonującą usługi remontowe i zastanawiasz się jaką stawkę VAT na usługi budowlane należałoby przyjąć? Wykonujesz usługi ze stawką 8% VAT?
Obniżona stawka VAT na usługi budowlane to duża korzyść dla Ciebie
Dlaczego? To proste – kupujesz materiały i narzędzia. Od zakupu odliczasz 23% VAT, ale sprzedajesz ze stawką 8%. Zamiast, jak większość przedsiębiorców, płacić podatek VAT, być może masz nawet zwroty VAT na rachunek bankowy. Wszystko zgodnie z prawem. Gdzie tu pułapka?
Lato 2018r. wymieniam ogrodzenie wokół domku jednorodzinnego. Cokół stawia polecona firma, specjalizująca się właśnie w ogrodzeniach. Praca jest wykonana szybko i fachowo. Płacę umówioną kwotę, a następnego dnia pan Wojtek przywozi mi fakturę. Na fakturze – stawka 8%.
W zasadzie jest mi wszystko jedno. Umawialiśmy się na kwotę brutto. VAT-u i tak nie odliczę, bo ogrodzenie to wydatek „prywatny”. Dla mnie stawka VAT nie ma więc znaczenia. Ale już polubiłam pana Wojtka. Chcę mu oszczędzić problemów. Mówię, że faktura jest błędna, bo powinno być 23% VAT.
„Dobrze jest” – mówi z przekonaniem. „Jak dla firmy to 23%, a jak dla osoby prywatnej to 8%”.
– „Księgowa pana pogoni z taką fakturą” – próbuję żartobliwie.
– „Księgowa powiedziała, że tak ma być. Zawsze tak wystawiam”.
Nikt nie lubi być posłańcem złych nowin. Ale wiem, jakie konsekwencje poniesie pan Wojtek w przypadku kontroli. Pan Wojtek, a nie jego księgowa…
Zapraszam pana Wojtka na kawę. Tłumaczę, jakie są przepisy. Na koniec wręczam kilka artykułów z prasy fachowej do przeczytania. Zabiera z ociąganiem, nie do końca przekonany. Odwiedza mnie po kilku tygodniach. Mówi, że skorygował deklaracje VAT i dopłacił ponad dwadzieścia tysięcy podatku. Kończy nasze spotkanie sentencjonalnym – „nauka kosztuje”.
A co na temat 8% stawki VAT na usługi budowlane mówią przepisy?
Wiesz, kiedy możesz zastosować stawkę 8%?
A może też opierasz się na „baśniach i mitach”, które krążą wśród przedsiębiorców?
Zgodnie z przepisami 8% VAT można stosować do prac budowlanych, remontowych i konserwacyjnych w budynkach mieszkalnych o powierzchni użytkowej do 300 m2 i lokalach mieszkalnych o powierzchni użytkowej do 150 m2. Takie budynki i lokale ustawa określa jako „budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym”. Oprócz opisanych budynków i lokali o limitowanej powierzchni, do preferencyjnej kategorii należą jeszcze domy opieki i „mikroinstalacje”.
Jeśli budynek mieszkalny lub lokal mieszkalny przekracza podany wyżej limit powierzchni, stawkę 8% można zastosować proporcjonalnie.
I – o czym nie wiedział pan Wojtek – stawkę obniżoną stosuje się tylko do robót w obrębie bryły budynku mieszkalnego. Nie można skorzystać z niej wykonując „infrastrukturę towarzyszącą” – budując lub remontując ogrodzenia, chodniki, wolno stojące garaże, a także prawie wszystkie instalacje „wystające” poza bryłą budynku (studzienki, oświetlenie ogrodowe itp.), nawet jeśli są to roboty ściśle z budynkiem mieszkalnym związane.
To podstawowe informacje.
Wyjątki
W przepisach ustawodawca zawarł dwa wyjątki, o których warto wiedzieć.
Jeden to mikroinstalacja. Jest objęta stawką 8% VAT, pomimo tego, że mieści się poza bryłą budynku. To nowe pojęcie, które pojawiło się w ustawie o VAT w 2019r.
Co to takiego – mikroinstalacja? Definicję znajdziemy w ustawie o odnawialnych źródłach energii.
Pomijając parametry techniczne chodzi po prostu o przydomowe instalacje odnawialnego źródła energii (np. fotowoltaiczne), często z konieczności umieszczane poza bryłą budynku (np. na dachu budynków gospodarczych). Ich założenie, remont czy konserwacja korzystają z obniżonej stawki VAT.
Drugi wyjątek to roboty konserwacyjne, które mogą być objęte stawką preferencyjną niezależnie od powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego. Aby móc skorzystać ze stawki 8% przy powierzchni przekraczającej limity musi być jednak spełniony dodatkowy warunek.
Wartość towarów netto wliczanych do podstawy opodatkowania robót konserwacyjnych nie może przekraczać 50% tej podstawy.
Najprościej mówiąc – na wartość na fakturze musi się składać w przede wszystkim wartość samej usługi, a w mniejszym stopniu – wartość wykorzystanych materiałów.
Przy okazji wyjaśnijmy sobie, że zgodnie z interpretacjami przegląd i konserwacja, to dwie różne usługi. Tylko konserwacja jest objęta stawką preferencyjną, do usługi przeglądu należy stosować stawkę 23%.
Jak czytamy w interpretacji indywidualnej na temat przeglądu i konserwacji:
„mamy do czynienia z usługami o różnym charakterze, dla których ustawodawca przewidział dwie odrębne stawki podatku od towarów i usług. Usługi polegające na przeglądzie instalacji gazowych stanowią bowiem odrębne świadczenie od usług konserwacji tych instalacji. Podsumowując, dla czynności polegających na wykonywaniu przeglądu technicznego instalacji gazowych w budynkach objętych społecznym programem mieszkaniowym, w rozumieniu art. 41 ust. 12a ustawy, obowiązuje 23% stawka podatku od towarów i usług, ponieważ nie są to usługi konserwacji.”
Tutaj Interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi 6 czerwca 2016r.
Co w takim razie wchodzi w zakres robót objętych stawką 8%?
Budowa, odbudowa, nadbudowa lub rozbudowa budynku.
Remont – roboty budowlane wykonywane w istniejącym obiekcie, których celem jest przywrócenie stanu pierwotnego, przy czym dopuszczalne jest zastosowanie materiałów innych niż oryginalnie;
Modernizacja – większy zakres prac niż remont, jej celem jest unowocześnienie i wprowadzenie udogodnień do obiektu;
Przebudowa – roboty, które zmieniają parametry użytkowe lub techniczne istniejącego obiektu bez zmiany bryły budynku
Oprócz oczywistych prac remontowo – budowlanych, takich jak wznoszenie ścian, montaż okien czy układanie podłogi, preferencyjną stawkę podatku VAT można zastosować także np. do kopania i wylewania fundamentów, zakładania instalacji alarmowej i centralnego odkurzacza.
A taras? Czy budowa lub remont przylegającego do budynku tarasu można opodatkować stawką 8%?
Jeśli taras jest integralną częścią budynku, trwale związany z konstrukcją budynku, wybudowany na jednych ławach fundamentowych to 8%. Jeśli jednak taras będzie dobudowany jako osobna część budowli – to znaczy posiadać będzie osobne od bryły budynku ławy fundamentowe, konieczne jest zastosowanie 23-procentowej stawki VAT.
Od lat sporna była kwestia, jaką stawką opodatkować montaż mebli w zabudowie. Czy jest to usługa modernizacji, która może skorzystać ze stawki 8% (po spełnieniu warunku społecznego budownictwa mieszkaniowego, o którym piszę na początku artykułu), czy dostawa mebli opodatkowana zawsze stawką 23%.
Nowa interpretacja ogólna kładzie kres spekulacjom.
Z usługą modernizacji, która może skorzystać ze stawki 8%, mamy do czynienia gdy „ o użytkowych walorach wykonanej zabudowy meblowej decyduje trwałe połączenie wykonanych na indywidualne zlecenie elementów zabudowy z elementami konstrukcyjnymi obiektu budowlanego lub jego części (lokalu) w sposób uniemożliwiający jej przesunięcie w inne miejsce, natomiast po demontażu zabudowa ta jest niezdatna do użytku, ze względu na to, że same jej elementy (bez występującego przed demontażem trwałego ich przymocowania do elementów konstrukcyjnych obiektu budowlanego(…)), nie spełniają pod względem użytkowym przymiotu mebla”.
Interpretacja ogólna z dnia 27 maja 2020 r., sygn. PT3.8101.2.2020 – Minister Finansów
W 2020 roku pojawił się też wyrok NSA w sprawie montażu markiz i pergoli, w którym sąd uznał, że „instalacja markiz i pergoli tarasowych nie stanowi remontu, modernizacji lub termomodernizacji w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług”. Co oznacza, że roboty takie należy opodatkować stawką 23% VAT.
8% VAT na usługi budowlane – o czym jeszcze należy pamiętać?
W razie kontroli ciężar dowodu w polskim prawie podatkowym spoczywa na podatniku. To Ty musisz udowodnić, że Twoja usługa spełniła warunki określone w ustawie.
Jak?
Najlepiej spisać umowę z opisem czasu, miejsca i zakresu wykonywanych robót. Warto od razu w umowie zawrzeć oświadczenie klienta o powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.
Można też sporządzić protokół zdawczo-odbiorczy zawierający wszystkie powyższe informacje.
(Osobiście zachęcam do sporządzenia umowy na piśmie, niezależnie od stawki podatku, szczególnie gdy jest to większe zlecenie. Dokładne określenie zakresu i warunków umówionych prac może zaoszczędzić nieporozumień w trakcie robót i na etapie zapłaty.)
W ostateczności można samodzielnie obmierzyć lokal i sporządzić odręczny protokół.
W przypadku, gdy charakter i powierzchnia budynku czy lokalu nie budzą żadnych wątpliwości, można na fakturze (lub na odwrocie kopii paragonu) wpisać dokładny adres wykonywanej usługi.
A jeśli część budynku lub lokalu mieszkalnego ma charakter użytkowy np. klient w domu ma zakład fryzjerski? Jeśli roboty budowlane dotyczą całego budynku, to w części przypadającej na lokal użytkowy trzeba zastosować stawkę 23%.
